خراسان: «پرتقال کوهي»؛ تمام طول مسير جاده هاي شمال را که پشت سر مي گذاري، اين جا و آن جا بساط دست فروشاني را کنار جاده مي بيني که روي تکه مقوايي با خط کج و معوج اين عبارت را نوشته اند و به اصطلاح پرتقال کوهي مي فروشند. خودروهاي گذري زيادي هم با ديدن اين تابلوها کنار مي کشند تا به خيال خودشان ميوه صددرصد طبيعي بخرند. ولي به عنوان کسي که بيشتر کوه هاي شمال کشور را گشته ام تعجب مي کنم که چرا هيچ کجا اثري از پرتقال کوهي نديده ام!
پرسيدن از خود فروشنده ها بي فايده است ولي نوجواني که کمي آن طرف تر تمشک مي فروشد احتمالاً بتواند پاسخ سوالم را بدهد. خريدن يک ظرف کوچک تمشک قفل زبانش را باز مي کند:« کدوم پرتقال کوهي؟ اصلاً مگه تو کوه پرتقال هست؟ اينا پرتقالاي خارجيه که پارسال وارد شد و تا الان تو سردخونه ها بوده. حالا که داره خراب مي شه برچسب هاي روشو جدا مي کنن وبه اسم پرتقال کوهي مي فروشن».
بعد براي اثبات ادعايش مرا به آن سوي شانه خاکي جاده مي برد و تعداد زيادي برچسب خارجي ميوه را نشانم مي دهد که دور ريخته اند!
قضيه به همين جا ختم نمي شود. عکس اين داستان نيز در شهر در حال رخ دادن است. وقتي سري به ميوه فروشي هاي بالاي شهر مي زني، مي بيني که هنوز در برخي مغازه ها ميوه با برچسب خارجي مي فروشند در حالي که گذشته از شکل و رنگ و بوي ميوه که شباهتي به ميوه هاي خارجي ندارد مي داني که با توجه به محدوديت هاي وارداتي و افزايش نرخ دلار ديگر واردات ميوه صرفه چنداني ندارد. به همين دليل اکنون فقط موز است که همچنان از کشورهايي مثل فيليپين آن هم به صورت غيررسمي وارد مي شود. پس داستان اين ميوه هاي خارجي رنگارنگ چيست؟ نارنگي، سيب، پرتقال و حتي سير!
مردم فريب نخورند!
همين ۲-۳ روز پيش بود که رئيس اتحاديه ميوه و سبزي فروشان از برچسب خارجي جعلي بر روي ميوه هاي داخلي خبر داد و گفت: مردم فريب برچسب خارجي ميوه ها را نخورند. اين کار ترفندي براي گران فروشي است.
«سيدحسين مهاجران» رئيس اتحاديه ميوه و سبزي فروشان در گفت وگو با ايسنا، درباره فروش ميوه هاي ايراني با برچسب خارجي با تاکيد بر اين که اين کار تخلف است، مي گويد: فروشندگان با اين ترفندها از مردم پول بيشتري مي گيرند.
وي مي افزايد: زماني که کميت و کيفيت ميوه ايراني مطلوب است لزومي ندارد آن ها را با برچسب خارجي به عنوان ميوه هاي غيرايراني به دست مردم برسانند.
مهاجران با تاکيد بر اين که فروش ميوه هاي ايراني با برچسب خارجي با هدف دريافت پول اضافه از مصرف کننده است، خاطرنشان مي کند: مراکز بازرسي و نظارت بايد اين موضوع را پي گيري کنند و دستورالعمل هايي مبني بر متوقف کردن اين کار صادر شود.
رئيس اتحاديه ميوه و سبزي فروشان مي گويد: در بعضي از ميوه فروشي ها ميوه هايي را با برچسب خارجي در ظروف يک بار مصرف و بسته بندي خارجي قرار مي دهند که تمام اين ميوه ها توليد داخل است و فروش آنان با عنوان خارجي تخلف و غيرقانوني است.
وي با تاکيد بر اين که ميوه هاي توليد داخل در اين بسته بندي قرار گرفته است، تصريح مي کند: فروش اين ميوه ها به اين صورت باعث مي شود خريداران گمان کنند اين ميوه ها وارداتي است و پول بيشتري براي آن ها پرداخت کنند.
اين درحالي است که همتاي مهاجران در مشهد از چنين کار غيرقانوني اظهار بي اطلاعي مي کند و مي گويد: بازرسان ما تاکنون با موارد اين چنيني مواجه نشده اند، ولي پس از اين از آن ها خواهيم خواست با دقت بيشتري بازار را کنترل کنند و اگر موردي مشاهده شد با جديت با آن برخورد کنند.
مصدق متذکر مي شود: با وضعيت کنوني و ممنوعيت واردات ميوه، هم اکنون به جز موز ميوه ديگري وارد نمي شود.
از وي درباره پرتقال هاي خارجي موجود در سردخانه ها و فروش آن با عنوان پرتقال کوهي مي پرسم. مي گويد: بعيد مي دانم از آن پرتقال ها چيزي مانده باشد زيرا پس از اين مدت ديگر فاقد کيفيت هستند. ولي درباره فروش اين پرتقال ها به نام پرتقال کوهي هم چيزي نمي دانم.
دوباره دربازار
سلفون و ظروف يک بار مصرف کار خيلي ها را ساده کرده از جمله کار سوءاستفاده کنندگان را. حتماً شما هم ميوه هاي کوچک و بزرگ زيبايي را ديده ايد که با سليقه خاصي در ظرف هاي يک بار مصرف کنار هم چيده شده اند و يک لايه نازک سلفون هم ظاهراً آن ها را بهداشتي کرده ولي عملاً از کنجکاوي شما جلوگيري مي کند.کدو، کلم بروکلي، توت فرنگي، انواع فلفل دلمه و حتي سيب زميني از جمله اين اقلام به اصطلاح خارجي است!
وقتي مي پرسي اين ميوه و سبزيجات از کجا وارد شده اند؟ پاسخ هاي جالبي مي شنوي؛ چين، شيلي، مصر،فرانسه، آلمان، انگليس، بوليوي، فيليپين، تايلند، اسپانيا و حتي آمريکا.
جالب تر آن که ۲ مغازه که دقيقاً يک جنس را مي فروشند ۲ کشور متفاوت را ذکر مي کنند. قاسم ميوه فروش درباره کدوهاي خارجي اش مي گويد: از فيليپين آمده است. همراه موزهاي وارداتي.
ميثم، همکار همچراغ او که همين کدوهاي بسته بندي شده را مي فروشد مدعي است که اين کدوها از چين آمده ولي تحت ليسانس ژاپن است!
کمي آن سوتر موزهاي وطني کوچک و سبز رنگي را مي بيني که نشان تجاري Chiquita روي آن خورده است.
مطمئني که اين ها موزهاي چابهار خودمان است ولي ميوه فروش مي خندد و مي گويد: «مگه مارکشو نمي بيني؟ شما که ماشاءا... باسواتي! منتها چون ته جعبه است و کوچيک تره قيمتش هم ارزونتره. کيلويي ۳۰۰۰ تومان».
واردات ميوه ممنوع!
جالب آن که در اين بين معاون وزير صنعت، معدن و تجارت اعلام کرد: تعرفه واردات ميوه امسال از بهمن ماه کاهش نمي يابد؛ چرا که هم اکنون واردات ميوه ممنوع است.
«حسن رادمرد» گفت: امسال به دليل موجودي بسيار مناسب و توليد فوق العاده زياد ميوه در کشور، دولت تصميمي براي صفر کردن تعرفه واردات ميوه ندارد.
وي اظهار داشت: البته هم اکنون واردات ميوه نيز ممنوع است؛ چرا که توليدات به اندازه کافي و حتي شرايط به گونه اي است که بتوان صادرات ميوه را نيز انجام داد.
معاون وزير صنعت، معدن و تجارت خاطرنشان کرد: واردات ميوه همچنان ممنوع بوده و ممکن است براي ميوه به گونه اي از سوي دولت برنامه ريزي شود که صادرات نيز صورت گيرد.
ولي از آن طرف تازه ترين آمار گمرک ايران حاکي از آن است که با وجود کاهش ۲۰ درصدي واردات انواع ميوه به کشور در ۷ ماهه امسال نسبت به مدت مشابه در سال قبل، باز هم در همين مدت ۲۶۵ ميليون دلار واردات ميوه داشته ايم.
به گزارش ايسنا، بر اين اساس در ۷ ماهه امسال بيش از ۳۶۱ هزار تن انواع ميوه به ارزش تقريبي ۲۶۵ ميليون دلار وارد کشور شد. اين ميزان واردات از نظر وزني و ارزشي به ترتيب 26.3 و21.7درصد کاهش را نسبت به مدت مشابه در سال گذشته نشان مي دهد.
آمار گمرک نشان مي دهد که موز با 185.7ميليون دلار، پرتقال با 60.4 ميليون دلار و گلابي هندي و انبه با 10.7 ميليون دلار عمده ترين ميوه هاي وارداتي ايران تا پايان مهر ماه امسال است.
امسال مقدار ناچيزي نارگيل، آناناس، نارنگي، سيب، کيوي و چند نوع ميوه ديگر نيز وارد کشور شده است. همچنين واردات قانوني ميوه هايي مانند گريپ فروت، ليمو و ليموترش، انار، انگور، زردآلو، هلو، شليل و شفتالو نيز در سال جاري متوقف شده است.
وضعيت اصلي ترين ميوه وارداتي به کشور يعني موز نيز به اين ترتيب است که در ۷ ماهه امسال ۲۴۴ هزار تن به ارزش 185.7 ميليون دلار وارد کشور شد که اين ميزان واردات از نظر وزني و ارزشي به ترتيب ۳۲ و ۲۳ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش يافته است.
پيشتر مسئول ثبت سفارش سازمان توسعه تجارت اول خرداد ماه امسال به ايسنا گفته بود که در سال ۹۱ ثبت سفارشي براي واردات ميوه نداشتيم و همه واردات ميوه امسال مربوط به ثبت سفارش هاي قديمي بوده است.
به گفته ساسان خدايي در ايام نوروز دولت اجازه واردات سيب و پرتقال را براي تنظيم بازار داده بود، اما از قبل اعلام شده بود که پايان ارديبهشت آخرين مهلت واردات اين دو ميوه است.
در همين حال معاون امور اقتصادي و برنامه ريزي وزير جهاد کشاورزي نيز به تازگي خبر داده که واردات ميوه به کشور تا پايان امسال ممنوع است.
به گفته محمدعلي نيکبخت اگر هم قرار بر ذخيره سازي ميوه باشد، بايد براي اين کار از محصولات داخلي استفاده شود.
گراني نرخ ارز و...
دبير اتحاديه بارفروشان نيز معتقد است که بالا بودن نرخ ارز باعث قطع شدن قاچاق ميوه به کشور شده و با وجود فراواني توليد داخل، ميوه خارجي از بازار رخت بربسته است.
«علي حاج فتحعلي» با بيان اين مطلب که شرايط عرضه و تقاضا در بازار ميوه بسيار مناسب است و قيمت ها در شرايط مطلوب قرار دارد، مي گويد: گراني نرخ ارز نيز باعث شده قاچاق ميوه به کشور انجام نشود و تقريباً ميوه خارجي در بازار نباشد.
وي البته متذکر مي شود که طي سال هاي گذشته به رغم ممنوعيت واردات، به صورت قاچاق از کشورهاي ديگر ميوه وارد مي شد که باعث بالا رفتن قيمت ميوه هاي داخلي مي شد. ولي هم اکنون آن قدر ورود ميوه توليد داخل به ميدان مرکزي ميوه و تره بار تهران فراوان است که کاميون ها تا ۴۸ ساعت در صف تحويل مي مانند.
نظارت ضعيف
به خاطر داريم که طي ماه هاي گذشته، پيش از تنش هاي ارزي شديد در شرايطي که در فصول مختلف سال شاهد عرضه گسترده ميوه هاي خارجي در سطح بازار بوديم، مسئولان اعلام مي کردند به واسطه ممنوعيت واردات، هيچ ميوه خارجي به صورت رسمي و از مبادي قانوني وارد کشور نمي شود و از سويي با توجه به فاسد شدن سريع ميوه ها و نياز به تجهيزات و امکانات خاص سردخانه اي براي حمل، امکان واردات آن به هر صورتي وجود ندارد. ولي سوال اين جاست که بازرسان مربوطه چه مي کنند؟
يکي از بازرسان اتحاديه ميوه و تره بار تهران درباره اين تضاد آشکار مي گويد: انجام امور بازرسي و اثبات تقلب در اين زمينه بسيار دشوار است.
وي توضيح مي دهد: آناناس، گلابي هندي، انبه، گريپ فروت و ليمو و ليموترش از جمله ميوه هايي است که واردات آ ن ها به کشور امسال متوقف شده است. آمار گمرک ايران حاکي از آن است که واردات انواع ميوه به کشور طي ۲ ماه نخست امسال نسبت به مدت مشابه در سال قبل کاهش ۱۸ درصدي داشته است.
وي با اشاره به وجود ميوه هاي خارجي در بازار تا چند ماه قبل مي گويد: ما با کشورهاي همسايه مرزهاي طولاني داريم که در آن ها اجناس تبادل مي شود و با توجه به اين که کنترل مرزها مشکل است، بنابراين ورود برخي اجناس و از جمله برخي ميوه ها به صورت غيرقانوني انجام مي شود.
اين عضو اتحاديه ميوه و تره بار مي گويد: هم اکنون انبه به مقدار کم و آن هم در چابهار توليد مي شود، ولي جواب گوي نياز کشور نيست در نتيجه از پاکستان و هندوستان وارد مي شود و چون مجوز ورود ندارد قاچاق است.
وي تأکيد مي کند: در اين شرايط نبايد با تنوع ميوه خارجي در بازار مواجه باشيم ولي در برخي مغازه ها اين تنوع ديده مي شود که پس از بررسي هاي صورت گرفته مشخص شد بيشتر اين ميوه و صيفي جات ايراني است و با نام هاي خارجي و قيمت هاي بالا به فروش مي رسد.
از وي درباره چگونگي تهيه نشان تجاري خارجي براي ميوه ها مي پرسم. مي گويد: اين ساده ترين قسمت کار است. شما مي توانيد انواع برچسب را به چاپخانه ها سفارش دهيد. با هر نام و نشاني چون نظارت خاصي بر اين بخش اعمال نمي شود.
وي به مردم توصيه مي کند: به جز موز هيچ ميوه يا تره بار و صيفي جاتي را به نام خارجي خريداري نکنند و متخلفان را به مسئولان مربوط معرفي کنند.
پس وظيفه بازرسان چيست؟ آيا بايد توپ را به ميدان مردم انداخت؟ اين بازرس مي گويد: ما با تمام توان در حال بازرسي از مغازه هاي ميوه و تره بار هستيم. ولي با توجه به امکانات و تعداد بازرسان موجود تحت پوشش قرار دادن همه مغازه ها غيرممکن است. لذا از مردم مي خواهيم که هر نفر به عنوان يک بازرس ما را از هرگونه تخلفي آگاه کند.
در اين ميان گفته مي شود که واردات قانوني انبه توسط مرزنشيناني انجام مي شود که وضعيت مالي خوبي ندارند و به همين دليل به اين افراد اجازه داده شده با دريافت مجوز و انجام مراحل قانوني هر نفر تقريباً ۱۵۰ کيلوگرم انبه وارد کشور کنند و به فروش برسانند.
اين در حالي است که آبان ماه سال ۱۳۸۹ وزير جهاد کشاورزي تأکيد کرده بود که پس از به پايان رسيدن تمام ثبت سفارش هايي که قبلاً انجام شده است، ديگر شاهد وجود محصولاتي همچون گلابي چيني، انگور شيلي و سيب فرانسوي نخواهيم بود، اما با گذشت ماه ها از اين موضوع، ممنوعيت واردات و افزايش شديد نرخ ارز، هم چنان شاهد وجود و عرضه اين ميوه ها در بازار هستيم که به گفته کارشناسان، واردات آن ها با قيمت گران توجيه اقتصادي ندارد و اگر هنوز در بازار ميوه خارجي مشاهده مي شود بايد در اصالت آن شک کرد. لذا شايد اين بار هم مثل خيلي موارد ديگر، خود مردم بايد هوشيارانه اقدام به خريد ميوه و تره بار کنند به ويژه با نزديک شدن به شب چله که از هم اکنون سودجويان اقدام به افزايش قيمت ميوه ها کرده اند.
چکيده گزارش
کندن برچسب از روي ميوه هاي خارجي سردخانه و فروش آن ها به عنوان ميوه هاي ناب داخلي کم بود که حالا اوضاع برعکس شده و بر روي ميوه هاي داخلي برچسب خارجي مي زنند و به قيمت هاي گزاف مي فروشند. به ويژه در شب هاي سردي که رو به چله مي رود و پس از آن نيز «شب عيد» در راه است. در حالي که بيشتر مردم مي دانند و مسئولان نيز تاکيد مي کنند در شرايط کنوني که واردات ميوه ممنوع است و نرخ ارز افزايش يافته، وجود ميوه خارجي در بازار اگر غيرممکن نباشد به هيچ عنوان به صرفه نيست. از مصرف کنندگان انتظار مي رود به ويژه با نزديک شدن به «شب چله»، فريب چنين سوء استفاده هايي را نخورند و در عين حال از مسئولان انتظار داريم با نظارت بهتر و بيشتر جلوي چنين تقلب هايي را بگيرند.
2004- 2024 IranPressNews.com -