ملت آنلاین: در ميان اقشار آسيب‌پذير جامعه، معلولان در وضعي متفاوت قرار دارند با وجود توانايي‌ها و ظرفيت‌هايي كه در گروه زيادي از اين افراد ديده مي‌شود اما تاكنون برنامه موثري براي آنها تدبير نشده است. امسال روز جهاني حمايت از معلولان با شعار از بين بردن موانع براي ايجاد جامعه‌اي فراگير و قابل دسترس براي همه آغاز مي‌شود. هر سال كه به روز جهاني حمايت از معلولان مي‌رسيم همه‌چيز تنها در برگزاري يك همايش و برنامه براي آنها ختم مي‌شود و فرداي آن روز معلولان دوباره براي رفت و آمد و استفاده از امكانات شهري با مشكل مواجه هستند.

در قانون حمايت از معلولان جاي خيلي از چيزها خالي است از نحوه نگاه جامعه به اين اعضا گرفته تا ساماندهي معابر و وسايل حمل و نقل عمومي براي آنها. به مناسبت روز جهاني معلولان كه امسال مصادف با 13 آذرماه است به سراغ رئيس انجمن نداي معلولان رفتيم تا وضع اين گروه از اعضاي جامعه را از زبان او جويا شويم.

از آنجا كه تعداد NGO‌ها در زمينه حمايت از معلولان در كشور بيش‌تر از 500 انجمن است فعاليت‌هاي آنها چه تفاوتي با يكديگر دارند؟

در ايران NGO ‌هاي مختلفي در كشور فعاليت مي‌كنند كه تعداد آنها به بيش از 8000 مي‌رسد در بخش معلولان از اين تعداد حدود 800 NGO مربوط به پيگيري و حمايت امور معلولان است. اين انجمن‌ها ممكن است داراي تشابه اسمي باشند اما هر كدام يك كاري انجام مي‌دهند كه در برخي مواقع ممكن است تشابه كاري هم داشته باشند. مهم‌ترين هدف انجمن نداي معلولين ايران بيش‌تر حول محور تحقق حقوق شهروندي معلولان است و آماده‌سازي زير ساخت‌هاي جامعه براي حضور معلولان است.

همچنين از ديگر اهداف ما مي‌توان از تلاش در جهت تقويت نگرشهاي مثبت جامعه نسبت به افراد معلول در تمام سطوح اجتماعي و فرهنگي وتلاش در جهت دستيابي معلولين و جانبازان جسمي-حركتي به برابري فرصت‌ها و تساوي حقوق شهروندي و اجتماعي، فرهنگي، علمي، اقتصادي، قضايي و اشتغال و… اشاره كرد. موانع معماري يكي از دغدغه‌هاي معلولان در كشور ما است كه مرتفع ساختن اين مشكلات يكي از مهم‌ترين اهداف انجمن نداي معلولان به شمار مي‌آيد.

از حقوق شهروندي سخن گفتيد، اين حقوق براي شهروندان معلول شامل چه چيزهايي مي‌شود و آيا به قدر مطلوب به آنها دسترسي پيدا شده است؟

حقوق شهروندي تعريفي دارد كه شامل همه افراد جامعه‌اي مي‌شود كه مردم آن در كنار هم زندگي مي‌كنند اين افراد بايد بتوانند از كليه امكانات شهري كه براي رفاه عموم ساخته شده است استفاده كنند هر جايي كه حقوق آنها ضايع شود و نتوانند به شكل مطلوب از اين امكانات همچون ساير افراد جامعه استفاده كنند در نتيجه بخشي از حقوق شهروندي آنها ضايع شده است.

به عنوان مثال معلولان در استفاده از وسايل حمل و نقل عمومي در كشور دچار مشكل هستند اين امكانات در حال حاضر توان ارايه خدمات و سرويس دهي را براي معلولان در سطح كل كشور ندارد و معلولان با شرايط مختلف و متعددي كه دارند حدود 80 درصد آنها نمي‌توانند از امكانات شهري استفاده كنند به‌ويژه خدمات شهري و بين شهري.

بخش ديگر حقوق شهروندي معلولان شامل محيط‌هاي شهري و اماكن عمومي است سطح معابر شهري، 7 تا 8 سال است كه با وجود تصويب قوانين مربوط به حمايت از حقوق شهروندي هنوز بهينه‌سازي در اين حوزه‌ها نشده است. همچنين 4 تا 5 سال است كه موضوع مناسب‌سازي توسط شهرداري تهران در حال انجام است اما اين مناسب‌سازي‌ها مطلوب حال معلولان نيست و دلايل آن به آمارهايي بازمي گردد كه تنها 20 تا 30 درصد براي معلولان مناسب‌سازي شده است. يكي از اساسي‌ترين نيازهاي معلولان تردد در معابر شهري است كه تاكنون چندان به اين مهم توجه مطلوب نشده است.

درحوزه سلامت چطور، چقدر از نيازهاي اساسي معلولان در بخش سلامت تاكنون پاسخ داده شده است؟

لازم است پيش از هر چيز تعريف سلامت را در ارايه خدمات در اين حوزه مدنظر داشت بايد دانست كه منظور ما كدام نوع از سلامت است. سلامت شاخه‌هاي مختلفي در زندگي دارد از سلامت در زندگي بدون آسيب‌ها گرفته تا سلامت بدن هر عضو از جامعه. يك جامعه ايمن و سلامت براي حضور معلولان بايد امكاناتي فراهم كند تا امكان حضور آنها را در تمام محيط‌هاي شهري و اماكن فرهنگي مثل سينماها و حتي اماكن مذهبي و تكايا فراهم شود. بايد بتوانيم سلامت را به معناي واقعي در استفاده معلولان از امكانات عمومي جامعه فراهم كنيم.

امروز اگر بخواهيم سلامت معلولان را در اماكن عمومي رصد كنيم بايد گفت اين امكانات به شكل مطلوب تدارك ديده نشده است. با وجود آن‌كه كارهايي براي مناسب‌سازي‌هاي شهري انجام شده و ستادهايي با اين هدف شكل گرفته است. استانداري‌ها فعال شده‌اند اما انتظار داريم روند رفع مشكلات كساني كه از يك ناتواني در جامعه برخوردارند هر چه بيش‌تر پيش برود.

يكي از نيازهاي اساسي معلولان احتياج به وسايل و ابزارهايي همچون ويلچر، واكر و ساير ابزارهاي كمك‌كننده است اين امكانات به نحو ساده در اختيار آنها قرار مي‌گيرد؟

با توجه به وضع گراني قيمت‌ها در همه سطوح و ابزارهاي مورد نياز جامعه ما معتقديم كه خود معلوليت مشكلي مضاعف براي خود آنها و خانواده‌هايشان به وجود آورده است. اگر قرار باشد يك فرد سالم براي اياب و ذهاب روزانه خود 20 هزار تومان هزينه كند يك فرد معلول مبلغي دو برابر آن را نياز دارد. الان ويلچر و وسايل كمك توانبخشي به عنوان يكي از وسايل لازم براي گذران زندگي معلولان به حساب مي‌آيد تامين اين ابزار براي معلولان بسيار دشوار است ويلچر يك نياز ضروري براي معلول است و متاسفانه اخيرا هزينه خريد آن براي معلولان بسيار سخت است

و اين وظيفه به سازمان‌هاي حمايتي همچون بهزيستي باز مي‌گردد اما متاسفانه واگذاري هر 5 سال يك ويلچر به معلولان پاسخگوي نياز آنها نيست ويلچر‌هاي غير توليد خارج بيش‌تر از 2 سال عمر ندارند ويلچر‌هاي خارجي هم كه گران است، واكرها و وسايل كمك پزشكي براي شخص معلولي كه درآمد ندارد هزينه مضاعفي به دنبال دارد. انتظار ما آن است كه سازمان بهزيستي كشور و وزارت كار، تعاون و رفاه اجتماعي تدابيري براي اين افراد بينديشند كه به دور از هياهوي تبليغاتي اين خدمات را به دست معلولان برسانند.

ميزان مستمري كه ماهانه به معلولان داده مي‌شود چقدر است؟

مستمري كه الان توسط سازمان بهزيستي به معلولان داده مي‌شود بين 40 تا 70 هزار تومان است و تنها به افراد واجد شرايط داده مي‌شود. بايد بدانيم زماني كه مرز خط فقر در جامعه 600 هزار تومان است 40 هزار تومان نمي‌تواند هيچ مشكلي از دوش معلولان كشور بردارد. اين مبلغ به همه معلولان داده نمي‌شود و به آنهايي كه در گروه دريافت‌كنندگان قرار دارند با تاخير داده مي‌شود. گاهي در نقاط دور افتاده معلولاني هستند كه هر سه ماه يك‌بار مستمري خود را مي‌گيرند و نمي‌توان اين مستمري را هزينه زندگي آنها بدانيم. اميدواريم سازمان‌ها و ارگان‌ها به فكر افتاده و بتوانند سازوكاري تدبير كنند كه طبق قانون مستمري معلولان و از كارافتادگان برابر با 50 درصد هزينه يك خانواده سه نفره باشد.