سالک دوباره از راه رسیده؛ با زخم های بزرگ قهوه ای و چال سفیدی که بعدها روی صورت جا می گذارد. حالا لرستان، ایلام، اصفهان، خراسان و فارس در خطر شیوع این بیماری هستند و وزارت بهداشتی ها عزمشان را جزم کرده اند تا قبل از قربانی دادن سالک، آن را ریشه کن کنند.

آفتاب: سالک یک بیماری انگلی است که از طریق پشه خاکی یا موش صحرایی آلوده به انسان منتقل می‌شود و در ایران هر سال 19هزار نفر را مبتلا می کند. 19هزار نفری که ایران را در میان 88 کشور در معرض سالک دنیا، در رده ششم قرار داده اند. رتبه اول این فهرست را افغانستان از آن خود کرده که 13 میلیون نفر از مردم آن مبتلا به سالک هستند.

سال گذشته، یعنی 5سال بعد از اپیدمی سالک در لرستان، دانشگاه علوم پزشکی این استان اعلام کرد که 71 مورد ابتلاء به سالک در لرستان گزارش شده است. رقمی که امسال باز هم بالاتر رفته تا مسئولان بهداشتی لرستان، این استان را در معرض شیوع دوباره سالک بدانند. اگرچه به طور رسمی آماری از تعداد مبتلایان به سالک در لرستان اعلام نشده اما مسئولان بهداشتی این استان معتقدند مهاجرت افراد از استان‎های ناقل بیماری به لرستان، وجود محله‎های انباشت نخاله خاکی و عشایر کوچ‎رو دلایل شیوع مجدد سالک در لرستان هستند.

در زواره، اصفهان، کاشان و مناطق جنوبی کویر نمک ایران هم بعد از 50 سال سونامی سالک به راه افتاده است. به طوری که بر اساس آمارهای غیر رسمی، از هر 10 نفر یک نفر به سالک مبتلا شده است. حتی گفته می شود که در استان اصفهان 70 درصد مردم به بیماری سالک مبتلا هستند، اما به دلیل نداشتن علایم پوستی، از بیماری خود آگاه نیستند.

شهردار زواره وجود بافت‌های تاریخی در این شهرستان را عامل تجمع و رشد پشه سالک و شیوع آن در منطقه می داند که به دلیل باریک بودن معابر، سمپاشی و دفع و پاکسازی زباله ها را در این منطقه دشوار می کند. به همین دلیل، شهرداری این منطقه به توزیع پشه بند در میان خانواده های زواره ای روی آورده تا فعلا از ابتلای شهروندان بیشتر به این بیماری جلوگیری کند.

مشهدی ها هم که دو سال قبل اعلام کردند بیماری سالک را ریشه کن کرده اند، از اردیبهشت امسال، با برگزاری یک مانور پیشگیری از شیوع سالک مقابله با این بیماری را دوباره شروع کرده و با گروهی متشکل از ۲۰کارگر، لودر، کامیون، توماس، بازوغلطان، خاور، تراکتور و تانکر شستشو، مناطق آلوده شهر و حومه را پاکسازی کردند.پاکسازی زمین های بایر و دیواره و کف کانال ها، جمع آوری خاک و نخاله های ساختمانی، آهک پاشی دیواره کال ها و جمع آوری سگ های ولگرد و همچنین نصب سطل های بزرگ در اطراف کال ها برای جلوگیری از رها کردن زباله در این قسمت در دستور کار این گروه قرار داشت.

در ایلام اما دهلرانی ها بیشتر از بقیه مردم این استان در خطر ابتلا به سالک هستند؛ ایلام هفتمین استان کشور است که در معرض سالک قرار دارد و به جز دهلران، مهران هم به عنوان کانون سالک استان ایلام شناخته می شود.به طوری که دکتر عبدالصاحب شریفی، رئیس شبکه بهداشت و درمان شهرستان دهلران مدتی قبل اعلام کرد وضع سالک در این شهرستان بسیار نگران کننده است و شبکه بهداشت و درمان شهرستان به صورت مستمر برای به حداقل رساندن آمار سالک در تلاش است.

رئیس شبکه بهداشت و درمان دهلران امسال دو مرحله مناطق آلوده را سمپاشی کرد اما مرحله سوم سمپاشی که باید در شهریورماه اتفاق می افتاد، به دلیل کمبودهای مالی انجام نشد.

ریشه کنی سالک در کشورهای گرم و خشک و کویری که مستعد بیماری هستند عملا غیرممکن است و به همین دلیل بیشتر برنامه های سازمان بهداشت جهانی و متولیان بهداشت در کشورهای این مناطق بر کاهش میزان مبتلایان و پیشگیری از شیوع بیماری متمرکز است.

فرد مبتلا به سالک حدود ۲تا ۸ماه بعد از گزیدگی، در پوست خود ورم سرخ رنگ و بدون دردی را مشاهده می کند که کم کم بزرگ و زخمی شده و تا مدت ۶ماه تا یکسال بهبود پیدا می کند اما در صورت عدم درمان مناسب، در محل زخم یک فرورفتگی دائمی باقی می‌ماند.

سالک واکسن ندارد و مقابله فیزیکی با عاملان بیماری، یعنی پشه خاکی و جوندگانی مثل موش صحرایی مهم ترین روش پیشگیری به حساب می آید. توصیه پزشکان این است که در مناطقی که شیوع سالک دیده می شود، هنگام خوابیدن در فضای آزاد از پشه بند استفاده شود. روی درها و پنجره‌های ورودی تورهای بسیار ریز نصب شود. از نگهداری دام و طیور در منازل خودداری شود. از انباشتن و ریختن خاکروبه و نخالهٔ ساختمانی زباله و کودهای حیوانی در مناطق مسکونی اجتناب شود و فاضلاب‌ها و معابر به طور مرتب مورد پاکسازی قرار گیرند.

پشه سالک از غروب آفتاب تا نزدیک صبح فعالیت می کند.بنابراین در زمان شیوع بیماری، افرادی که در غروبقصد خارج شدن از منزل را دارند بهتر است از اسپری های دفع حشرات استفاده کنند.