مردمسالاری: بازار طلا و سکه در هفته گذشته با نوسانات محسوسي همراه بوده است. اما در مجموع روند افزايش راتجربه کرد. يکي از دلايل مهمي که در افزايش بهاي طلا و سکه در هفته قبل موثر بوده است، پيروزي انتخابات دموکرات‌هاي آمريکا و انتخاب مجدد اوباما در اين کشور بود. از اين رو با انتشار نتايج اين انتخابات، ارزش دلار آمريکا در برابر ساير ارزها با کاهش چشمگير همراه شد و به دنبال آن قيمت طلا به عنوان کالايي تورم ‌زا در بازارهاي جهاني با افزايش همراه شد.

اين اتفاقات در حالي روي داده که در هفته‌هاي پيش‌رو، عواملي همچون سياست رياست جمهوري آمريکا در قبال پرونده هسته‌اي ايران، وضعيت آمار اشتغال در کشور آمريکا، تصميم فدرال آمريکا مبني بر تزريق مشوق‌هاي اقتصادي بيشتر به منظور افزايش رشد اقتصادي، نزديکي به ماه‌هاي عزاداري محرم و صفر در کشورهاي مصرف‌کننده عمده طلا نظير ايران و عربستان و شرايط ثبات اقتصادي و سياسي در کشورهاي جهان و نيز منطقه خاورميانه، بر روي قيمت طلا تاثيرگذار خواهند بود.

هر کسي که اين روزها پولي در بساط دارد و نمي‌خواهد سرمايه‌اش بخوابد، اين سوال را از خود مي‌پرسد و حتما هم مي‌خواهد بدون هيچ دغدغه‌اي به سود قابل توجهي برسد. در ميان تمام گزينه‌هايي که اين روزها مقابل مردمي که سرمايه‌اي دارند که هر روز از ارزششان کاسته مي‌شود، سرمايه‌گذاري در کارهاي توليدي جايي ندارد.

کسي دلش نمي‌خواهد پولش را که عزيزتر از جان است در فعاليت توليدي سرمايه‌گذاري کند که مي‌گويند آينده‌اش مه‌آلود است. پاسخ برخي از کارشناسان اقتصادي به اين سوال قابل تامل است، به اعتقاد آنها به لحاظ اقتصادي بهتر است مردم سرمايه‌هاي خود را صرف خريد اوراق مشارکت کنند تا هم ريسک سرمايه‌گذاريشان بالا نباشد و هم اينکه توليد رونق بگيرد.

همين کارشناسان زماني که از کسوت کارشناسي خارج شده و مانند مردم و حتي سرمايه‌گذاران به اين مساله نگاه مي‌کنند، مانند همه مي‌گويند با شرايط فعلي که اقتصاد ايران دارد، معلوم است که پول در بازار سکه و طلا و ارز و به عبارتي فعاليت‌هاي دلالي خوابيده است.

در واقع هم‌اکنون به دليل ناامني اقتصاد داخلي، سرمايه‌گذاري به سمتي مي‌رود که قابليت نقد شوندگي و مبادله در بازارهاي جهاني را داشته باشد. تغييرات بازار ارز و سکه و نوسانات قيمتي موجب شد تا بسياري از شهروندان نسبت به اخبار روند سکه، طلا و ارز حساس شده و آن را از نزديک پيگيري کنند.

تا چند سال پيش، معامله سکه آنچنان که امروز در بازار کشور رواج يافته، وجود نداشت و شايد تعداد مردمي که خريد به اميد کسب سود در آينده نزديک در اين بازار انجام مي‌دادند، انگشت شمار و به جرات مي‌توان گفت معامله‌گران، خريداران و فروشندگان آن فقط کاسبان اصلي اين حرفه بودند. اما چند سالي است که هجوم نقدينگي سرگردان به بازارهاي مختلف از جمله سکه باعث بروز نوسانات قيمتي و تلاطمات اقتصادي شده تا جايي که طرح‌هاي ضربتي و موقتي بانک مرکزي نيز نتوانسته تاکنون نقدينگي سرگردان را از اين بازار متلاطم جمع‌آوري و آن را آرام کند. متاسفانه وجود جذابيت‌هاي خريد و فروش سکه و کسب‌ سودهاي آني باعث هجوم خريداران و فروشندگان آماتور فراواني به بازار شده است و اين مساله تاجايي پيش رفته که مردم اقبال چنداني براي سرمايه‌گذاري در عرصه‌هاي ديگري مانند بورس يا خريد اوراق مشارکت به منظور تزريق نقدينگي به توليد ندارند. اين موضوع نه تنها فرصت مناسبي براي سوداگران و سفته بازان براي کسب سودهاي باد آورده از فعاليت غيرحرفه‌اي ايجاد کرده، بلکه باعث تحريک بازار و رشد قيمت‌ها نيز شده است.

بانک مرکزي در يکي دو سال اخير سعي کرد با ارائه طرح‌هايي کنترل امور بازار سکه را به دست گيرد و حتي در اين زمينه اقدام به پيش فروش سکه و تحويل آن در 4 تا 9 ماه پس از پيش فروش نيز کرد، اما اين اقدام نيز نه تنها باعث پراکنده شدن فعاليت غيرحرفه‌اي‌ها از اين بازار نشد، بلکه باعث جذب بيشتر خريداران هم شد! با اينکه رئيس کل بانک مرکزي بارها تلويحا اعلام کرده بود که با عرضه سکه‌هاي پيش فروشي، رشد قيمت‌ها متوقف خواهد شد و مقاومت بازار در برابر کاهش قيمت انواع سکه خواهد شکست، اما تا به امروز چنين اتفاقاتي نيفتاده و مشاهده مي‌شود که قيمت‌ها هر روز به دليلي واهي در بازار افزايش مي‌يابد و تاثيرات منفي نيز بر تمام بازارهاي ديگر از جمله کالا و خدمات مي‌گذارد و باعث مي‌شود تا قيمت‌ها در ساير بازارها نيز به صورت بي‌ضابطه‌اي بالا برود و مقامات دولتي تنها بروز نوسانات قيمتي در بازار سکه و ارز را دليلي بر سوءمديريت در تامين کالاها و نيازهاي روزانه مردم معرفي کنند. متاسفانه سياست دولت و به ويژه بانک مرکزي در سال‌هاي اخير نه تنها باعث کنترل قيمت‌ها و بهبود وضعيت در بازار سکه نشده است، بلکه شرايطي فراهم شد که به افزايش قيمت‌ها نيز دامن زده شود و امروز وضعيت به نحوي است که عامه مردم نيز مي‌توانند در زمينه بروز نوسانات قيمتي در بازار سکه و ارز تاثيرات منفي آن بر ساير بازارها اظهارات کارشناسانه و اتفاقا درستي ارائه کنند. تحليلگران بازار سکه پيش‌تر با يادآوري اين موضوع که قيمت‌ها در بازار سکه به صورت حبابي رشد يافته است، معتقد بودند که تجربه يک‌بار ثبت رکورد قيمتي بالاي يک ميليون تومان براي هر قطعه سکه که در سال گذشته ايجاد شده بود، در سال جاري يا اتفاق نمي‌افتد يا اينکه در صورت وقوع دوام نخواهد داشت.

با اين حال پس از افزايش قيمت سکه به بالاي يک ميليون تومان و رسيدن به مرز يک ميليون و 360هزار تومان؛ فعالان اين بازار مي‌گويند که با توجه به افزايش قيمت هر اونس طلا در بازارهاي جهاني و همچنين دلار در بازار داخلي ايران، ديگر نمي‌توان قيمت سکه را حبابي دانست و بايد‌ گفت قيمت‌هاي ميليوني آن واقعي است. شايد به جرات بتوان گفت کسب سودهاي خالص و تقريبا مطمئن در بازار سکه طي سال‌هاي اخير و حفظ روند رو به رشد قيمت‌ها در اين بازار، باعث شده تا بخش قابل توجهي از نقدينگي سرگردان و همچنين فعالان آماتور و حرفه‌اي به اين سمت کشيده شوند.

بايد گفت قيمت هر قطعه سکه تمام بهار آزادي طرح جديد نه تنها در بيش از يک دهه اخير بيش از 2400 درصد رشد داشته بلکه بيش از 25 برابر نيز شده است. حفظ روند رو به رشد قيمت سکه در بازار، يکي از دلايل عمده و اصلي حضور قابل توجه دلالان و رواج معاملات صوري براي دامن زدن به رشد قيمت‌ها به ويژه در يکي دو سال اخير است. بررسي روند قيمتي بازار طلا طي سال‌هاي اخير نيز نشان مي‌دهد که اين بازار هم مانند بازارهاي سکه و ارز دچار تلاطم شده و صعود قيمت‌ها به اين بخش نيز سرايت کرده است. هر چند فعالان اين بازار، هرگونه تغيير در قيمت طلا را ناشي از قيمت‌هاي جهاني آن مي‌دانند؛ اما تغييرات قيمتي طلا در سال‌هاي اخير به شدت تحت تاثير بروز نوسانات قيمتي در بازار انواع سکه و ارز قرار گرفته و از آن متاثر شده است. متاسفانه افزايش قيمت‌هاي طلا در چند سال اخير به سال جاري نيز کشيده و باعث ثبت رکوردهاي جديد، يکي پس از ديگري طي ماه‌هاي اخير شد و با اينکه هر گرم طلاي 18 عيار در 14 فروردين ماه امسال 78 هزار تومان بود در هفته پاياني مهرماه به رکورد تاريخي حدود 137 هزار تومان در هر گرم رشد يافت.

قيمت هر گرم طلاي 18 عيار از 13 هزار و 850 تومان ابتداي سال 85 به حدود 145 هزار تومان در هر گرم طي هفته‌ پاياني سال جاري رسيده است که نشان دهنده بيش از 10 برابر شدن قيمت هر گرم طلا طي 6 سال اخير است. هر گرم طلاي 18 عيار در فاصله فروردين 85 تا مهرماه 91 به ميزان بيش از 880 درصد رشد قيمت نشان مي‌دهد که اين موضوع باعث جذب بخش قابل توجهي از نقدينگي در اين بازار و به ارمغان آوردن سودهاي يک‌شبه براي سوداگران اين بازار شده است. متاسفانه امروز سرمايه‌هايي که دست به دست مي‌چرخد؛ به سمت منابع توليدي هدايت نمي‌شود، مقصدشان يکي است، بازار دلالي و سوداگري، بازاري که سود را در کوتاه‌مدت به آنها بر مي‌گرداند. بدون هيچ نگراني و دلواپسي شرايطي که امروز در اقتصاد ايجاد شده نتيجه تصميماتي است که دولتمردان طي سال‌هاي اخير بدون توجه به شرايط داخلي و بين‌المللي اتخاذ کردند و باعث شدند تا با کمبود عرضه و فزوني تقاضا مواجه شويم. در شرايط فعلي اقتصاد ايران بايد مردم را به دو گروه تقسيم کرد: پولدارهايي که از آب گل‌آلود ماهي مي‌گيرند و اکثريت طبقه متوسط و دهک‌هاي پايين درآمدي که ناچارند با شرايط بد اقتصاديشان شب را به روز برسانند و خدا مي‌داند اين روز را چطور شب مي‌کنند. شرايط امروز اقتصاد ايران بيشتر شبيه اتومبيلي است که در بيابان مسير خود را گم کرده و ناچار است مسيرهاي متعدد را برود تا بالاخره بنزينش تمام شود بدون اينکه برنامه‌اي داشته باشد.