ساعت خیابان عباس‌آباد از نیمه شب گذشته است. بوتیک‌دار رو به روی خیابان پاکستان لامپ‌های کم‌مصرف داخل واحد تجاری خود را یکی پس از دیگری خاموش می‌کند و پس از آنکه مطمئن می‌شود سیستم ضد‌سرقت را فعال کرده است به کرکره آهنی در ورودی قفل بزرگی می‌زند. او نیز این روزها به مانند خیلی‌های دیگر کسب‌وکار کم‌رونقی دارد. شاید او در این ساعت از شب، آخرین کسبه خیابان عباس‌آباد باشد که راهی منزل می‌شود. اما نه؛ بوتیک‌دار عباس‌آباد در آن ساعت از شبانه‌روز تنها نیست؛ در نیمه‌های شب نیز کسب‌وکار در این خیابان هنوز جریان دارد. برخی از واحدهای تجاری در راسته عباس‌آباد در این ساعت از شب هنوز از تب و تاب نیفتاده‌اند. شاید خرید و فروشی صورت نگیرد اما دست کم اجناس این واحدها به موقع می‌رسد؛ اتفاقی که این روزها در بسیاری از صنوف خبری از آن نیست و نه کالایی می‌آید، نه کالایی می‌رود. اما در راسته عباس‌آباد مشتری همچنان در رفت و آمد است هرچند در دیگر واحدهای کسب‌وکار کمتر خبری از آن باشد. حد فاصل مهناز تا سهروردی، جایی است که در نیمه‌های شب همچنان بیدار است. انگار برای نمایشگاه‌داران این راسته ساعت کار از نیمه‌های شب تازه آغاز می‌شود. در این ساعات از شبانه‌روز است که خودروهای لوکس خارجی به خلوت شبانه عباس‌آباد پا می‌گذارند و کنار همین خیابان به خط می‌شوند. انواع مختلفی از خودورهای خارجی با برندهای متفاوت را می‌توان در این راسته دید؛ از سواری‌های خوش‌خط و خال بنز گرفته که مشتری‌های خاص خود را در ایران دارد، تا خودروهای کره‌ای که بازار ایران را به سیطره خود درآورده است؛ و البته در این میان، تازه‌واردهایی نیز هستند که پر‌سر و صدا هم وارد شده‌اند. مازاراتی ایتالیایی در هر نمایشگاه خودرو که قرار بگیرد اعتباری است برای مالک آن نمایشگاه. قیمتی نیز که برای فروش مدل کواتروپورته آن اعلام شده، 700 میلیون تومان است. آمار گمرک ایران نشان می‌دهد در شش‌ماهه نخست امسال، تعداد 12 دستگاه خودرو سواری مازاراتی وارد ایران شده است. گمرک ورودی این تعداد نیز گمرک اردبیل بوده است. طی این مدت، پنج مدل از این خودرو ایتالیایی با قیمت‌های مختلف وارد کشور شده است. بر اساس آنچه که جداول واردات خودروهای سواری در شش‌ماهه امسال نشان می‌دهد، به طور نمونه مازاراتی مدل کواتروپورته اسپرت GTS به قیمت 181436 دلار وارد ایران شده است. بر اساس همین جدول، ارزش ریالی این مدل از مازارتی 2224400347 ریال گزارش شده که نشان می‌دهد برای ورود آن به ایران، دلار 1226 تومانی یا همان ارز مرجع ثبت سفارش شده است. و یکی از بحث‌های جنجالی این روزهای بازار خودرو همین نکته است که شرکت‌های واردکننده خودرو، محصولات خود را با ارز مرجع وارد کرده در حالی که به نرخ دلار بازار آزاد در داخل کشور به فروش رسانده‌اند.

جدال برای قیمت‌گذاری
چراغ تمام اتاق‌های ساختمان سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان خاموش است جز یک اتاق. نگهبان در ورودی ساختمان تمام ساکنان این ساختمان را بدرقه کرده است اما آنانی که از جاده مخصوص کرج آمده‌اند همچنان در همان تک‌اتاق روشن مانده‌اند. رفت‌و‌آمد آنان به این ساختمان و ملاقات با رئیس سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان به روال مرسوم چند ماه اخیر درآمده است. چهره نمایندگان شرکت‌های خودروساز داخلی برای نگهبانان این ساختمان دیگر غریبه نیست. آنها آنقدر رفتند و آمدند تا موفق شدند مجوز افزایش قیمت محصولات شرکت‌های خودروسازی داخلی را بگیرند. رئیس سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان هفته گذشته در یک نشست خبری اعلام کرد که مجوز افزایش قیمت اخیری که این سازمان به خودروسازان داده است، کف قیمت‌های مورد نظر شرکت‌های ایران‌خودرو و سایپا و دیگر خودروسازان بوده است.
بر اساس آخرین تغییر قیمتی که از سوی شرکت‌های خودروسازی اعمال و در روز 17 مهرماه از آن رونمایی شد، محصولات سواری ایران‌خودرو دو تا پنج میلیون تومان و گروه خودروسازی سایپا نیز دو تا 16 میلیون تومان افزایش قیمت رسمی داشتند. این برای بار نخست در طول سال جاری نیست که دو شرکت خودروسازی داخلی با مجوز سازمان حمایت اقدام به افزایش قیمت محصولات خود کرده‌اند؛ در ابتدای سال 91 نیز دو شرکت ایران‌خودرو و سایپا فهرست افزایش قیمت محصولات خود را به امضای کمیته قیمت‌گذاری در سازمان حمایت رساندند هرچند این افزایش قیمت‌ها چندان زیاد نبود و اثر آن اصلاً دیده نشد.

گرانی در بازار خودرو
بازار خودرو هم دو‌نرخی است؛ مانند نرخ ارز، یا بنزین که چند سالی است چند‌نرخی شده است. یک نرخ را دولت تعیین می‌کند و نرخ دیگر را بازار؛ و این دو نرخ به فاصله‌ای از هم قرار می‌گیرند که رانت از دل آن بیرون می‌آید. همان‌طور که رانت در بازار خودرو نیز شکل گرفته و عده‌ای را به سودهای میلیونی و در برخی موارد میلیاردی هم رسانده است. به گفته عضو کمیسیون اصل 90 مجلس، برخی شرکت‌های واردکننده خودرو طی ماه‌های اخیر به سود صد در صدی نیز دست پیدا کرده‌اند؛ و حالا برخی نمایندگان مجلس قصد دارند موضوع واردات خودروهای خارجی با ارز دولتی و فروش به قیمت آزاد و انحصار در واردات خودرو را دنبال کنند. مابه‌التفاوت قیمت رسمی خودروهای ساخت داخل با نرخ‌های بازار به قدری زیاد شده است که رانت دیگری را رقم زده است. سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان مدعی شده است که با مجوزی که به شرکت‌های خودروسازی برای افزایش قیمت محصولات آنها داده است، قصد داشته فاصله نرخ رسمی و بازار خودرو را از میان بردارد. اما با افزایش قیمت‌های رسمی که از 17 مهرماه رقم خورد، بازار نیز با نرخ‌های جدید فاصله زیادی گرفت و قیمت‌هایی در بازار رونمایی شد که چشم‌ها را خیره کرده است.
شرکت‌های خودروسازی داخلی که به تازگی قیمت‌های دیگری را برای انواع محصولات خود اعلام کرده‌اند به همه خواسته‌های خود نرسیده‌اند. آنها همان‌طور که خبرگزاری مهر به نقل از یک منبع مطلع خبر داد، با ارائه دلایلی به کمیته قیمت‌گذاری خودرو خواستار افزایش 50 تا 65درصدی قیمت خودرو شده بودند. یک منبع مطلع به تجارت فردا خبر داد قیمت‌های پیشنهادی دو شرکت ایران‌خودرو و سایپا تفاوت زیادی با قیمت مصوب کمیته قیمت‌گذاری سازمان حمایت دارد. به عنوان مثال، ایران‌خودرو در بسته قیمتی جدید خود که مورد موافقت کمیته قیمت‌گذاری قرار نگرفت، برای خودرو سواری پژو 206 تیپ 2 قیمت 25 میلیون تومان را پیشنهاد داده بود اما در نهایت کمیته قیمت‌گذاری به 19 میلیون تومان رضایت داد. قیمت مورد نظر ایران‌خودرو برای «رانا» نیز با آنچه که اخیراً اعلام شد فاصله زیادی دارد به طوری که ایران‌خودرو روی این محصول خود قیمت 27 میلیون تومان را ارائه کرده بود در حالی که آنچه که کمیته قیمت‌گذاری مصوب کرد 21 میلیون تومان است. با این حال، کمیته قیمت‌گذاری خودرو در نهایت مصوب کرد که در فاز اول قیمت محصولات ایران‌خودرو به طور میانگین 10 درصد و سایپا، پارس‌خودرو و مدیران‌خودرو به طور میانگین 18 تا 20 درصد افزایش یابد. اما این تمام ماجرا نیست و خودروسازان که به خواسته خود نزدیک هم نشده‌اند قصد دارند در آینده‌ای نزدیک از قیمت‌های تازه‌تری پرده‌برداری کنند، چنانچه به گفته منابع مطلعی که با خبرگزاری مهر مصاحبه کرده‌اند، در فاز دوم افزایش قیمت خودرو که به زودی عملیاتی خواهد شد، قیمت خودرو به طور میانگین 15 تا 20 درصد دیگر افزایش خواهد یافت. خودروسازان از تثبیت قیمت‌ها که طی چند سال گذشته چالش اصلی میان آنها و دولت بوده، شکایت دارند و قیمت‌گذاری دولت را عاملی برای آشفتگی در بازار محصولات این شرکت‌ها و آینده خود می‌دانند. افزایش هزینه‌های تولید، جهش قیمت ارز در یک سال گذشته، کاهش شدید نقدینگی، عدم همکاری بانک‌ها، از جمله دلایل مطرح‌شده از سوی خودروسازان برای افزایش قیمت محصولات ایران‌خودرو و سایپاست. ضمن آنکه دیگر خودروسازان داخلی نیز با دو شرکت بزرگ خودروسازی ایران هم‌صدا هستند. پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که خودروسازان داخلی برای آنکه کمر خمیده خود را کمی راست کنند، به زودی افزایش قیمت دیگری را ارائه خواهند داد و کمیته قیمت‌گذاری خودرو در سازمان حمایت را مجاب خواهند کرد که تن به افزایش قیمت مجدد در این بخش دهد. در غیر این صورت، خطر ورشکستگی به طور جدی دو شرکت خودروسازی ایران‌خودرو و سایپا را تهدید خواهد کرد تا آنجا که برخی پیش‌بینی‌ها نیز حاکی از آن است که اگر روند فعلی تداوم یافته و دولت به کمک خودروسازان نیاید، طی دو ماه آینده ایران‌خودرو و سایپا اعلام ورشکستگی خواهند کرد. در صورت ورشکست شدن دو شرکت بزرگ خودروسازی ایران نیز تحلیل‌های مختلفی ارائه می‌شود به گونه‌ای که برخی کارشناسان بر این باورند که اگر ایران‌خودرو و سایپا زمین بخورند زلزله هفت‌ریشتری در اقتصاد ایران اتفاق خواهد افتاد. خودروسازان داخلی تا پیش از این نیز بحران‌های دیگری را که طعم ورشکستگی داشته است از سر گذرانده‌اند؛ آن طور که یک منبع مطلع به تجارت‌فردا خبر داد و چند ماه پیش نیز در برخی رسانه‌ها انعکاس یافته بود، شرکت سایپا سال گذشته به مدت 9 ماه از پرداخت حقوق کارگران و کارکنان خود بازمانده بود. بحران در شرکت‌های خودروسازی طی ماه‌های آتی به طور جدی خود را نشان خواهد داد چرا که این روزها به دلیل کاهش تولید، قیمت خودروهای ساخت داخل در بازار ساعتی بالا می‌رود.

منبع: تجارت فردا