اکنون سرنوشت بازرسی تاریخ ایران و رفتار با آنچه در زیر خاک نهفته به دست مدیر جدید پژوهشکده باستان‌‌شناسی ایران افتاده‌است. مدیری که قرار است، مسئولیت بسیار مهم و سنگینی را از این پس به دوش بکشد. مرکز باستان شناسی هسته اصلی شکل گیری سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی بوده‌است.

خبرگزاری میراث فرهنگی- گروه میراث فرهنگی- اکنون تاریخ ایران که هسته مرکزی آن در پژوهشکده باستان‌شناسی رقم می‌خورد، میزبان مدیریت جدید شده است. مدیری که قرار است، مسئولیت بسیار مهم و سنگینی را از این پس به دوش بکشد. او از این پس بالاترین و مهمترین مقام علمی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری را بر عهده می گیرد.

«عباس مقدم»، مدرک دکتری باستان‌شناسی از دانشگاه سیدنی استرالیا دارد، او در سال 1388 مسئول پروژه‌ تهیه‌ نقشه‌ باستان‌شناسی کشور شد و سال‌ها در جنوب ایران فعالیت باستان‌شناسی کرده‌است.

مطالعه هزاره چهارم و پنجم در دشت خوزستان از مهمترین پروژه‌های تحقیقاتی او طی سال‌های اخیر بوده‌است.

مقدم که روزهای پرتکاپویی را پشت سر می‌گذارد، در گفت و گو با CHN می‌گوید که هنوز به صورت رسمی برای این مسئولیت خطیر معرفی نشده و فعلا کار را به صورت غیر رسمی آغاز کرده‌است.

او مهمترین برنامه کوتاه مدت خود در پژوهشکده باستان شناسی را برگزاری کنگره یازدهم، انتشار کتاب‌های مربوط به کنگره‌های هشتم و دهم و همچنین انتشار مقالات کنگره شرق ایران که تا کنون منتشر نشده است، می‌داند.

مقدم با تاکید بر کوتاه مدت بودن این برنامه‌ها، می‌گوید که به زودی برنامه‌های بلند مدت نیز تدوین می‌شود.

فیروز باقرزاده، ناصر چگینی، مسعود آذرنوش، حسن فاضلی، آرش لشگری، محمد مرتضایی، محمد میراسکندی، از مدیران سابق پژوهشکده باستان شناسی بودند. هر چند که دوره مرحوم مسعود آذرنوش را پس از انقلاب بهترین دوره رشد و شکوفایی باستان‌شناسی در ایران معرفی می‌کنند، اما مدیریت‌های پیشین همه در یک مسئله با هم مشترک بودند و آن سابقه طولانی فعالیت در حوزه کاری و پیشکوستی در این رشته بسیار حساس در کشف و مستندسازی تاریخ ایران است.

در حال حاضر باستان‌شناسی ایران با مشکلات بسیار مهمی دست و پنجه نرم می‌کند؛ تعطیلی بسیاری از سایت‌های باستان‌شناسی، کاهش روند باستان شناسی در استان‌های مختلف ایران، کاوش‌هایی که هنوز به صورت مکتوب نتایج‌شان به پژوهشکده فرستاده نشده و از همه مهمتر نبود اطلاع‌رسانی شفاف درباره کاوش‎‌های باستان‌شناسی است. چگونگی ارایه کارهای باستان‌شناسی به باستان‌شناسان با سطح‌های مختلف کاری و سوابق و کارایی و همچنین ناهماهنگی‌های و اختلاف نظر میان باستان‌شناسان در نحوه کاوش و تدوین نتایج و ... از دیگر مشکلات پژوهشکده باستان‌شناسی ایران است.

به همین دلیل هم است که کارشناسان میراث فرهنگی و بیشتر جامعه باستان‌شناسان هشدار می‌دهند که مدیریت باستان‌شناسی به عنوان بالاترین نقطه هرم جامعه باستان‌شناسی باید درایت و تمرکز کافی و هوشمندی بالایی در کمک به برطرف کردن این مشکلات داشته باشد.

نگاهی به تاریخ شکل‌گیری این پژوهشکده بر اهمیت آن و انتخاب مدیر آن تاکید می‌کند. تا سال 1351 «اداره کل باستان شناسی و فرهنگ عامه» در ایران ادغام شده بود، تا اینکه در آذر 1351 شمسی این اداره به دو مرکز باستان شناسی و مردم شناسی تفکیک شد.

پس از تشکیل مرکز باستان شناسی ایران گام بسیار مهمی برای جلوگیری از خروج اشیاء کشف شده از کشور برداشته شد . همچنین مرکز باستان شناسی ایران برگزار کننده مجامع سالانه باستان شناسی شده و سرپرست هر هیأت موظف شد تا گزارش علمی درباره یافته‌های خود را به مجمع ارائه کند.

این روند ادامه داشت تا اینکه نقص تشکیلاتی و تعدد مراکز تصمیم گیری درباره میراث فرهنگی سبب شد تا طرح ادغام اداره ها و سازمان هایی که در زمینه‌های مختلف حفظ آثار فرهنگی فعالیت می‌کردند، به تصویب هیأت دولت و مجلس برسد و در 1366 ش تشکیلات واحدی به نام «سازمان میراث فرهنگی کشور» وابسته به وزارت فرهنگ و آموزش عالی به وجود آید. این سازمان از سال 1371 ش تابع وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شد .

در واقع مرکز باستان شناسی، پایه و اساس و هسته مرکزی تشکیل سازمان عریض و طویل سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی است.

مرکز باستان شناسی بعدها با عنوان «مدیریت پژوهش‌های باستان شناسی» به فعالیت خود ادامه داد و حوزه‌های برنامه‌ریزی و اجرا هم که قبلاً در مرکز باستان‌شناسی ایران متمرکز بود، از یکدیگر جدا ‌شده‌اند.

مدیریت پژوهش‌های باستان‌شناسی با انجام وظایف ستادی به فعالیت اجرایی خود در انجام فعالیت میدانی می‌پرداخت تا اینکه در سال 1376 با پژوهشگاه شدن سازمان میراث فرهنگی، مدیریت پژوهش‌های باستان شناسی به پژوهشکده تبدیل شد و بین طریق فراز دیگری از حیات فعالیت‌های باستان شناسی آغاز شد .