روزنامه مردمسالاری: سال نو تحصيلي هميشه نفسي مسيحايي براي بازار کتاب بوده زيرا در کشوري که سرانه مطالعه آن يک دقيقه است، ديدن صف‌هاي طولاني و شب خوابيدن مشتري‌ها، پشت در مغازه‌ها و فروش‌هاي ميليوني بيشتر يک آرزو است.

اما در اين کم توجهي‌ها هم مي‌توان رونق را هميشه با آغاز سال تحصيلي در بازار کتاب ايران مشاهده کرد، ولي امروز بازار کتاب با سبدهايي روبه‌روست که هر روز کوچکتر مي‌شود و جايي براي کتاب در آنها نيست. و اين روند همراه با افزايش قيمت‌ها به ويژه در بخش کاغذ و چاپ قيمت کتاب را به شدت بالا برده و اين سؤال به وجود مي‌آيد که آيا سال تحصيلي جديد باز مي‌تواند نشاط را به بازار کتابي بازگرداند که کتابفروشي‌هايش تبديل به لباس فروشي و اغذيه فروشي مي‌شود؟

اگر تا چند سال پيش در شهري مانند اصفهان صحبت از افزايش تعداد کتابفروشي‌ها بود امروز بايد نگران بسته شدن همين تعداد کم هم بود اتفاقي که چندي است در بازار کتاب اصفهان با بسته شدن کتابفروشي مهرگان آغاز شد. افزايش قيمت کاغذ و از سوي ديگر استقبال نكردن از خريد کتاب باعث شده تا بسياري از کتابفروشي‌هاي اصفهان با مشکل نقدينگي مواجه شده و تغيير شغل را در اولويت‌هاي خود قرار ‌دهند. همانگونه که کتابفروشي مهرگان با 27 سال سابقه مي‌رود تا جايش را به کاري دهد که در آن سود بيشتري باشد!

کوشا فتاحي، مدير يك فروشگاه كتاب که قصد بستن مغازه را دارد، مي‌گويد: در اين شغل به بن بست رسيده‌ايم. زيرا در اين صنعت کسي به ما بها نمي‌دهد و رکود حاکم بر بازار در کنار کپي رايت، فروش پي‌دي‌اف و کتاب‌هاي فتوکپي شده، شکستن قيمت‌ها توسط ديگر همکاران که باعث ايجاد فضاي رقابتي ناسالم شده دست به دست هم داده تا ما تصميم بگيريم بعد از سال‌ها کار در اين صنف تغيير شغل دهيم آن هم شغلي که پدر و پدر بزرگم نيز بدان اشتغال داشته‌اند.

فتاحي، قانونمند نبودن رابطه ناشر و کتابفرش را از مشکلات اين بخش مي‌داند و مي‌افزايد: در دنيا کتاب با 33 درصد تخفيف به کتابفروش داده مي‌شود، اما ما نهايتا 20 درصد تخفيف مي‌گيريم يا اگر سه کتاب از ناشر بخريد يک کتاب متعلق به فروشنده خواهد بود که براي ما اين تناسب يک به پنج است و اين حوزه واقعا نيازمند قانون‌مند شدن است.

اميد اکثر کتابفروشي‌ها به خريدهاي دانشگاهي و دانشجويي است

محمد رنجبر، مدير نشر پرسش هم معتقد است مشکلات امروز بازار کتاب اول به دليل کمبود کتابخوان و محدوديت‌ها و مشکلات اقتصادي و دوم نبودن قانون منسجم کپي رايت است که ناشران را در اين شرايط سخت با مشکل مواجه کرده است.

وي نيز معتقد است کتاب‌هاي الکترونيک و پي دي اف، بازار را به شدت تهديد مي‌کند. بازاري که از نگاه روح الهو صفري، مدير انتشارات و کتابفروشي جهاد دانشگاهي واحد اصفهان در بحران به سر مي‌برد و کاهش 25 درصدي خريد کتاب نسبت به چهار ماهه اول سال گذشته و تمايل نداشتن به سرمايه گذاري، بخش نشر جهاد دانشگاهي را با مشکل مواجه كرده است.

صفري مي‌گويد: ممکن است با توجه به قيمت روز افزون کتاب، مشتريان بخش کتاب بيشتر به سمت کتاب‌هاي زيراکسي و و پي دي افي غيرمجاز کشيده شده و با توجه به اينکه اميد اکثر کتابفروشي‌ها به خريدهاي دانشگاهي و دانشجويي است، اين بدنه نيز با رفتن به سمت اين بازار سياه، دست کتابفروشي‌ها را خالي مي‌کنند و ممكن است در مهرماه هم مشکل کتابفروشي‌ها رفع نشود. وي، پيش بيني کرد که با توجه به توان مالي محدود دانشجويان و افزايش نيم تا 70 درصدي قيمت کتابها در مهر ماه امسال نسبت به سالهاي گذشته با کاهش فروش و افزايش خريد جزوه و فايل الکترونيکي کتاب مواجه شويم که اين ضربه بزرگي بر پيکر آموزش و پژوهش خواهد بود.

اما نگاه اسماعيل مرتضوي، مدير شهر کتاب اصفهان اندکي متفاوت است، او معتقد است همانگونه که سينما توانسته در کنار تلويزيون دوام بياورد، بازار کتاب هم مي‌تواند در کنار کتاب‌هاي الکترونيکي و پي دي افي دوام بياورد، همانگونه که امروز در تمام دنيا با وجود کتاب‌هاي الکترونيک کتاب‌هاي چاپي هم به کار خود ادامه مي‌دهد. وي مهمترين عامل شکننده بودن بازارکتاب را تمايل نداشتن مصرف کننده و نا آشنا بودن جامعه با فوايد کتابخواني مي‌داند.

مرتضوي درباره تخفيف‌هاي زياد براي فروش کتاب‌هاي دست دوم مي‌افزايد: در تمام حوزه‌هاي تجاري، دادن تخفيف و گذاشتن جشنواره‌هاي فروش مرسوم است، اما چون در حوزه فعاليت ما بازار ضعيف است به کوچکترين چيزي واکنش نشان مي‌دهد و تحمل بحران‌ها را ندارد.

مدير شهر کتاب با اذعان به اين‌که بازار کتاب در اصفهان با مشکل مواجه است، مي‌گويد: به نظر مي‌رسد که بايد سرمايه در گردش در اين حوزه افزايش يابد و تا وقتي اين سرمايه در گردش افزايش نيابد اين بازار با تلنگري از بين مي‌رود.