سدسازی‌های پی‌درپی بر حوضه‌های آبریز تالاب‌ها ضمن خشک کردن آب، آنها را به تالاب‌های کویری ذرات نمک مبدل می‌کند که به مراتب بدتر از طوفان‌های شن است.

کارشناس محیط زیست و مدیر پژوهش های مناطق بیابانی دانشگاه اراک در گفتگو با ایانا با بیان این مطلب گفت: آب ورودی به تالاب‌ها تنها راه ادامه حیات این اکوسیستم‌ها است و این در حالی است که تالاب گاوخونی به سبب خشکسالی‌های پی‌درپی و کم‌آبی زاینده‌رود و به تبع آن قطع حق‌آبه در واقع نفس‌های آخر را می‌کشد و بی‌شک در چند ماه آینده و با گرم‌تر شدن هوا اندک آب باقی‌مانده نیز تبخیر شده و این تالاب در کل به شوره‌زاری بزرگ مبدل خواهد شد.

نورالله عبدی افزود: در حال حاضر حق‌آبه بسیاری از تالاب‌ها و دریاچه‌های کشور قطع شده است که می‌توان به تالاب گاوخونی و دریاچه ارومیه در این زمینه اشاره کرد و از این رو است که مسئولان به‌دلیل نقش بسزایی که تالاب‌ها در اکوسیستم طبیعی منطقه پیرامونشان دارند، با وضع قوانین و اختصاص اعتبارات سعی در زنده نگه داشتن کنند.

وی با اشاره بر روند صعودی سدسازی‌ها در کشور بدون توجه به عواقب زیست محیطی آنها تصریح کرد: تالاب‌ها اکوسیستم‌هایی هستند که باید برای ادامه حیات خود حق آبه دریافت کنند اما اگرچه این اتفاق درباره تالاب گاوخونی رخ نمی‌دهد بلکه چون مانند بسیاری از دیگر تالاب‌ها مسئولان همیشه به باتلاق گاوخونی به‌عنوان جایی که محل هدررفت آب بود نگاه می‌کردند. از همین رو همان ابتدا هم حق آبه ای برای باتلاق گاوخونی در نظر گرفته نشد.

عبدی ادامه داد: سدسازی‌های پی‌درپی سرانجام رمق تالاب گاوخونی را گرفت و این روزها نفس‌های آخرش را می‌کشد و از همین حیث سدسازی‌ها باعث می‌شود که آب خروجی اصلی وارد تالاب نشود و تالاب بدون حق‌آبه دیگر معنایی نخواهد داشت.

این کارشناس محیط زیست برداشت بی‌رویه از سفره‌های آب زیرزمینی روندی برای شوره‌زار شدن این تالاب دانست و خاطرنشان کرد: آب تالاب‌ها ماهیتاً شور است و زمانی که با در نظر گرفتن نبود حق‌آبه اختصاصی برای آنها از آب‌های زیرزمینی اطراف هم برداشت شود، همزمان با خشک شدن تالاب با شوره‌زاری روبه‌رو خواهیم بود که می‌توان آن را بمبی از نمک قلمداد کرد.

وی یادآور شد: زمانی که در تالاب‌ها که مملو از نمک هستند آب وجود داشته باشد ذرات نمک در اثر جریان باد پراکنده نخواهد شد اما در صورتی که تالاب‌ها خشک شوند به دلیل اینکه دیگر چسبندگی میان ذرات هم وجود نخواهد داشت، ‌از دشت‌های شن خطرناک‌تر خواهند شد چرا که از تالاب‌های کویری ذرات نمک برداشت خواهد شد که به مراتب بدتر از طوفان‌های شن است.

ضرورت احیا و زنده نگه داشتن تالاب گاوخونی

مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان نیز با اشاره به اینکه تالاب گاوخونی اصفهان را باید با استفاده از راهکار‌های اجرایی زنده کرد، اظهار داشت: در حال حاضر مدیریت بحران استانداری اصفهان در زمینه این مباحث وارد شده و جلسات متعددی را با اساتید دانشگاه برگزار کرده است.

شیشه‌فروش با بیان اینکه همچنین تمام مطالعات صورت گرفته و پیشنهاد‌های استان برای حفظ و احیای تالاب گاوخونی اصفهان به سازمان حفاظت محیط زیست کشور ارائه شده است، تأکید کرد: سالانه باید 140 میلیون مترمکعب آب وارد تالاب گاوخونی اصفهان شود و حداقل نیاز آب تالاب نیز حدود 60 میلیون مترمکعب است.

وی به ضرورت احیا و زنده شدن تالاب گاوخونی اصفهان به‌عنوان یکی از مهم‌ترین و با‌ارزش‌ترین تالاب‌های موجود در سطح کشور اشاره کرد و افزود: 10 سال است که هیچ آبی وارد تالاب گاوخونی اصفهان نشده و در حال حاضر مطالعات اجرای راهکار‌های مورد نیاز برای حفاظت از این تالاب در استان صورت گرفته است.

گفتنی است، در چند سال اخیر به سبب خشکسالی‌ها، هیچ آبی از طریق زاینده‌رود به تالاب بین‌المللی گاوخونی نرسیده است و تنها در اسفند 85 و فروردین 86 حدود 16 میلیون مترمکعب آب، وارد تالاب شد و از بهار سال 86 تاکنون هیچ آبی به‌طور مستقیم وارد تالاب نشده و آبی که وارد تالاب شده ناشی از زهاب کشاورزی بوده است.

لازم به ذکر است، با شرایطی که امروز تالاب بین‌المللی گاوخونی گریبانگیر آن است و چنین شرایط حاکم می‌تواند پیامدهای زیست محیطی جبران‌ناپذیری را به‌دنبال داشته باشد، بی‌شک بازگشت حیات آن الزامی است.