فیلترینگ در ایران، افزایش روزانه نرخ دلار و چالش‌های ثبت نام در جشنواره‌های بین‌المللی ساخت انیمیشن «در سایه سرو» را برای شیرین سوهانی و حسین ملایمی به مسیری پر فراز و نشیب تبدیل کرد. با این حال این زوج هنری توانستند اولین اسکار را برای یک انیمیشن ایرانی به دست بیاورند. (فیلم زیر با ترجمه فارسی)

انیمیشن «در سایه سرو» پیچیدگی روابط عاطفی یک خانواده آسیب‌دیده از دوران جنگ را روایت می‌کنند؛ خانواده‌ای متشکل از یک پدر و یک دختر که در منطقه‌ای دورافتاده در حاشیه‌ خلیج فارس زندگی می‌کنند. پدر که در دوران جنگ ناخدا بوده در زمان حمله جنگنده‌ها دچار اختلال استرس پس از سانحه یا بیماری پی‌تی‌اس‌دی می‌شود و همین موضوع چالش‌هایی را برای خانواده ایجاد می‌کند.

به گزارش یورونیوز، این انیمیشن بیست‌دقیقه‌‌ای با تکنیک دوبعدی دستی و به‌صورت فریم به فریم ساخته شده که یکی از دشوارترین تکنیک‌های ساخت انیمیشن است.

شیرین سوهانی می‌گوید وقتی اعلام شد انیمیشن «در سایه سرو» نامزد جایزه اسکار شده است «‌احساسی بی‌نظیر» را تجربه کرده‌اند. چیزی که در زندگی‌ هرگز تجربه نکرده بودند. او با اشاره به استرس‌هایی که برای ساخت این کار تجربه کردند می‌گوید: «این مسیر برای همه همراه با استرس و هیجان است اما وقتی به‌عنوان یک ایرانی در این زمینه کار می‌کنی همه چالش‌ها و سختی‌ها چه از نظر اقتصادی و چه از نظر فشارهای روانی چندین برابر می‌شوند. ما فشارهای زیادی را از جهات مختلف تحمل کردیم، بنابراین تصور کنید چه لحظه سرنوشت‌سازی برای ما بود. ممکن بود حتی با اختلافی بسیار کوچک از لیست نامزدها حذف شویم.»

«خارجی‌ها شرایط دشوار ما را در داخل ایران درک نمی‌کنند»

به گفته ملایمی داستان مشکلات ساخت این انیمیشن خودش به تنهایی «یک مثنوی است» و خارجی ها متوجه نمی‌شوند که «چه شرایطی بر ما گذشته است» و ما در ایران با چه «دشواری‌هایی زندگی و کار می‌کنیم».

کمبود بودجه یکی از جدی‌ترین چالش‌هایی بود که سازندگان انیمیشن «در سایه سرو» در مسیر تولید این اثر با آن مواجه شدند. سوهانی و ملایمی مجبور بودند با هزینه‌های شخصی خود این پروژه‌ را پیش ببرند. در عین حال افزایش مداوم هزینه‌های زندگی، تولید و تجهیزات فشار مضاعفی را بر روند ساخت این انیمیشن تحمیل کرده بود.

استرس قطع اینترنت در ایران

البته مشکلات به همینجا ختم نشد. ملایمی می‌گوید: «ما دائما نگران بودیم که اینترنت قطع شود و نتوانیم فیلم را به جشنواره‌ها ارسال کنیم، شرایط بسیار استرس‌زایی بود. علاوه بر این، مسائل سیاسی نیز گاهی باعث می‌شد تمرکز ما از تولید کنار برود. شاید اگر این مشکلات نبود، فیلم ما به جای ۶ سال و نیم در عرض چهار سال ساخته می‌شد.»

سوهانی نیز با اشاره به این مشکلات، گفت: «بسیاری از قرار ملاقات‌های ما از طریق پلتفرم‌های آنلاین برگزار می‌شد اما هر زمان که جلسه مهمی داشتیم مجبور بودیم درخواست کنیم که به‌جای تماس تصویری مکاتبه ایمیلی داشته باشیم. حتی با وجود استفاده از فیلترشکن کیفیت ارتباط به هیچ وجه مطلوب نبود و این موضوع تاثیر زیادی بر کار ما گذاشت.»

استعدادهایی که از ایران مهاجرت می‌کنند

به اعتقاد او ایران در حوزه فیلم‌سازی سرشار از «استعداد» است و جوانانی در کشور زندگی می‌کنند که با «کمترین امکانات، به‌ویژه در شهرستان‌ها، با دشواری‌های بسیار فیلم می‌سازند». او بر این باور است که اگر شرایط اقتصادی و فضای سیاسی ایران بازتر بود، این کشور می‌توانست در عرصه جهانی بدرخشد و فرصت بیشتری برای دیده شدن استعدادهای ایرانی فراهم شود.

سوهانی در ادامه با ابزار تاسف می‌گود: «این همه استعداد در ایران یا مهاجرت کرده‌اند یا در حال مهاجرت هستند. بسیاری از آن‌ها قلبا دوست دارند در ایران بمانند اما مجبور به ترک وطن می‌شوند. آن‌هایی هم که هنوز نرفته‌اند، علی‌رغم اینکه دوست دارند در ایران بمانند اگر فرصتی داشته باشند اینجا را ترک می‌کنند.»