زلنسکی در سایه تنش با واشنگتن وارد لندن شد؛ آیا استارمر میتواند میانجیگری کند؟
«ولودیمیر زلنسکی» رئیسجمهوری اوکراین که اختلافات شدید او با رئیسجمهوری آمریکا بر سر آینده جنگ اوکراین، روابط کییف و واشنگتن را متشنج کرده، دقایقی پیش وارد لندن شد و قرار است تا ساعاتی دیگر با نخستوزیر انگلیس دیدار کند.
یک سخنگوی دفتر نخستوزیر انگلیس تأیید کرد که رهبران دو کشور بعدازظهر امروز در داونینگ استریت ملاقات خواهند کرد. این دیدار در شرایطی انجام میشود که انگلیس تلاش دارد در میان تنشهای جدید میان اوکراین و آمریکا، نقش میانجی ایفا کند. استارمر فردا (یکشنبه) نیز میزبان رهبران اروپایی خواهد بود تا در نشستی اضطراری درباره آینده جنگ اوکراین و امنیت اروپا رایزنی کند.
دفتر نخستوزیر انگلیس جمعهشب با صدور بیانیهای اعلام کرد که کییر استارمر با ترامپ و زلنسکی تماس گرفته و درباره آینده جنگ اوکراین و مسیرهای دستیابی به صلح گفتوگو کرده است.
در این بیانیه آمده است: «نخستوزیر حمایت تزلزلناپذیر خود از اوکراین را اعلام کرده و تمام تلاش خود را برای یافتن مسیری به سوی صلحی پایدار، مبتنی بر حاکمیت و امنیت اوکراین، به کار خواهد گرفت.»
تحلیلگران معتقدند که این تماسها نشاندهنده تمایل انگلیس برای حفظ روابط متوازن با هر دو طرف است. با این وجود، هنوز مشخص نیست که آیا مداخله دیپلماتیک لندن میتواند از شدت اختلافات بکاهد یا بحران موجود را تشدید خواهد کرد.
رهبران اروپایی، از جمله استارمر، تأکید دارند که اروپا باید در روند صلح اوکراین نقش فعالی داشته باشد. در حالی که رئیسجمهوری آمریکا به چنین راهبردی اعتقادی ندارد، جلسه پرتنش روز گذشته میان ترامپ و زلنسکی، امیدها به همگرایی اروپا و آمریکا در قبال جنگ اوکراین را کاهش داده است.
در این میان، استارمر تلاش میکند موقعیت انگلیس را بهعنوان بازیگری کلیدی در معادلات اوکراین تثبیت کند، اما مشخص نیست که لندن قادر خواهد بود میان زلنسکی و ترامپ و حفظ اتحاد فراآتلانتیک نقش میانجی ایفا کند.
زلنسکی زیر تیغ ترامپ
این فروپاشی در روابط، همراه با ادعای ترامپ مبنی بر عدم آمادگی اوکراین برای صلح، احتمال قطع کمکهای نظامی و مالی واشنگتن به کییف را افزایش داد. در همین حال، روسیه همچنان برتری خود در میدان نبرد را حفظ کرده است. بهسختی میتوان لحظهای دیپلماتیک را به یاد آورد که اینچنین به انحراف کشیده شده باشد. ترامپ در دفتر بیضیشکل، در کنار زلنسکی، ونس و چند تن از مشاورانش، تأکید کرد: «من با هیچکس هماهنگ نیستم. من با ایالات متحده آمریکا هماهنگم.» هنگامی که پرسشی دیگر مطرح شد، ونس حرف او را قطع کرد و افزود: «آنچه آمریکا را متمایز میکند، همین دیپلماسی است، و این دقیقاً همان چیزی است که رئیسجمهور ترامپ در حال انجام آن است.»
زلنسکی با دو مأموریت مشخص به واشنگتن آمده بود: نخست، اطمینان یافتن از ادامه حمایت نظامی ایالات متحده از اوکراین؛ و دوم، فراهمسازی شرایط لازم برای دستیابی به توافقی صلحآمیز و پایدار. اوکراین بر این باور است که یک آتشبس بدون تضمینهای امنیتی معتبر از سوی غرب، تنها فرصتی برای روسیه خواهد بود تا خود را مجدداً مسلح کرده و اوکراین را از درون بیثبات سازد. زلنسکی تأکید کرد: «ما هرگز تنها به یک آتشبس اکتفا نخواهیم کرد.» با این حال، انتخاب زمان نامناسب برای مطرح کردن این مواضع با رهبران آمریکایی، پیامدهای ناخوشایندی به همراه داشت.
حتی برخی از نزدیکان زلنسکی نیز اذعان کردند که این جلسه فاجعهبار بوده است. برخی بر این باور بودند که خستگی زلنسکی نقش مهمی در این حادثه ایفا کرده است. یکی از این نمایندگان گفت: «مشکل ونس بود. زلنسکی مجبور بود قدرت نشان دهد تا برای مذاکرات قابلاعتماد باشد، اما احساسات بیش از حد بر او غلبه کردند.» یک مقام ارشد امنیتی اوکراینی نیز اظهار داشت که ونس از عدم برگزاری مذاکرات رضایت داشت. او تاکید کرد: «ونس بهعنوان یک خرابکار به خوبی آماده شده بود. او کارش را حرفهای انجام داد.» در پایان این رویارویی لفظی، ترامپ با کنایه گفت: «این یک نمایش تلوزیونی عالی خواهد شد.» زلنسکی با حالتی جدی و دست به سینه نشسته بود، در حالی که ونس با یک پوزخند رضایتبخش به او نگاه میکرد. کار او تمام شده بود.
مسیر آینده اوکراین اکنون پرابهام و خطرناک به نظر میرسد. فشارهای داخلی و خارجی برای استعفای زلنسکی یا برگزاری انتخابات احتمالاً افزایش خواهد یافت، هرچند نحوه اجرای چنین اقداماتی در میانه جنگ، بدون لغو قوانین نظامی و ایجاد بیثباتی بیشتر هنوز مشخص نیست. یکی از نمایندگان مخالف در اوکراین هشدار داد: «درگیر شدن در چنین گفتگویی با ترامپ هیچ شانسی برای او باقی نمیگذارد.»