مدرسه خان، قدیمیترین بنای بافت تاریخی شیراز متعلق به دوره صفویه، در حال مرمت با "سیمان سفید" است. مرمتگران و کارشناسان میراث فرهنگی، پس از بازدید میدانی و مشاهده تصاویر مرمت این بنای تاریخی، آن را "فاجعه" خواندند.
خبرگزاری ایلنا در گزارشی میدانی به کیفیت مرمت این بنا که از آن به عنوان "قدیمیترین بنای شاخص بافت تاریخی شیراز" نام برده میشود، پرداخته و نظر چندین مرمتگر را جویا شده است.
در این میان بیش از سه مرمتگر "بندکشی با سیمان سفید" در مدرسه خان را "فاجعهبار" عنوان کرده و خواستار رسیدگی به ابعاد این شیوه مرمتی شدهاند. مدرسه خان که ساخت آن به زمان صفویه و دوران زمامداری شاه عباس صفوی برمیگردد، محل تدریس ملاصدرا یکی از شاخصترین متألهان و فیلسوفان اسلامی ایران بوده است.
زهره بزرگمهری، مرمتگر پیشکسوت، در گفتوگو با ایلنا، ضمن تأکید بر اشتباه بودن "استفاده از سیمان سفید در بندکشی این بنای منحصربهفرد تاریخی" و ضرورت اصلاح مرمت آن، گفته است: «بهترین ملاتی که برای مرمت در بناهای تاریخی به کار گرفته میشود ملات ساسانی یا همان گچ نیمپخته نیمکوب است، همینطور ترکیب شیرآهک با سنگ مرمر خردشده که از جنس ملاتها و سنگهای آهکی است و این ملات ترکیب بسیار خوبی برای انواع بندکشیها و اندودهاست.»
خبرنگار ایلنا همچنین تصریح میکند که پس از ارسال تصاویر مرمت مدرسه خان برای چندین مرمتگر پیشکسوت، تمامی آنان "متفقالقول بودند که این نوع مرمت نه تنها یک اشتباه که یک فاجعه است".
شاطرپور، مدرس دانشگاه نیز به ایلنا گفته است: «نمیدانم چرا بندکشی در این بنای تاریخی با سیمان سفید در حال انجام است در حالیکه این مرمت باید زیر نظر اداره میراث فرهنگی استان فارس باشد و نباید چنین فاجعهای در قدیمیترین بنای شاخص بافت تاریخی در دوران صفوی رخ دهد.»
یکی دیگر از پیشکسوتان مرمت در وزارت میراث فرهنگی نیز گفته است: «جدای از بندکشی با سیمان سفید، موضوعی که بسیار اهمیت دارد رطوبت در بخش زیادی از بنای مدرسه خان است بهطوری که بخشهای زیادی از این جدارههای سنگی کاملا در اثر رطوبت صعودی دچار تورق، پوسیدگی و فرسودگی شده است.»
این مرمتگر پیشکسوت در ادامه، کیفیت به شدت پایین مرمت این بنای منحصربهفرد را "بهتآور" خوانده است. او سپس یادآور میشود که اقدامات صورتگرفته در مدرسه خان نشانگر آن هستند که مرمت بدون مطالعات لازم صورت گرفته است.
پیشتر نیز انجمن صنفی مرمتگران آثار تاریخی استان فارس درباره شیوه مرمت برخی بناهای تاریخی شیراز هشدار داده و از آن با عنوان "تخریب پنهان" و "تغییر هویت" این شهر نام برده بود.
در بیانیه انجمن صنفی مرمتگران آثار تاریخی استان فارس که پاییز سال گذشته منتشر شد، آمده است: «مرمت و حفاظت از آثار تاریخی، حساسیت و ظرافتی دارد که مانند راه رفتن بر لبه تیغ است. اگر این مرمت سلیقهای پیش برود، تمام هستی و تاریخچه یک اثر از بین میرود، بنا شخصیت خود را از دست میدهد و هویتش را میبازد. وجود دلالان باعث ورود افراد غیرمتخصص به این حیطه شده است که به صورت سلیقهای مرمتهایی را انجام دادهاند به نحوی که به مذاق سرمایهگذاران خوش بیاید، اما هویت و اصالت را از بنا دزدیدهاند.»
محدوده ۳۶۰ هکتار از بافت تاریخی شهر شیراز با ۴۱۰ اثر ثبتی و ۲۵۰۰ بنای باارزش تاریخی در تابستان ۱۴۰۲ در فهرست میراث ملی ایران ثبت شده و مطابق قانون، حفاظت از این بافت و آثار آن الزامی است.