در یکی از بی‌سابقه‌ترین عملیات‌های پهپادی در جریان جنگ اوکراین و روسیه، ده‌ها پهپاد تهاجمی روز یکشنبه، ۱ ژوئن ۲۰۲۵، به اهداف نظامی در عمق خاک روسیه حمله کردند. وزارت دفاع روسیه با تأیید این حملات، اعلام کرد که فرودگاه‌های نظامی در مناطق مورمانسک، ایوانوو، ریازان، ایرکوتسک و آمور مورد حمله پهپاد‌های کامیکازه قرار گرفته‌اند.

به گفته این وزارتخانه، بیشتر حملات دفع شده، اما برخی از هواپیما‌های نظامی در فرودگاه‌های مورمانسک و ایرکوتسک دچار آتش‌سوزی شده‌اند. هرچند روسیه می‌گوید که این حملات تلفات جانی در پی نداشته، اما خسارات مادی ناشی از آن تایید شده است. در همین حال، شماری از عاملان این عملیات بازداشت شده‌اند، اما جزئیاتی درباره هویت یا تعداد آنها منتشر نشده است.

ارتش روسیه این حملات را «اقدامی تروریستی از سوی رژیم کی‌یف» خواند و گفت که برخی از پهپاد‌ها از مناطق نزدیک به پایگاه‌ها پرتاب شده‌اند؛ مسئله‌ای که احتمال نفوذ اطلاعاتی یا عملیات در خاک روسیه را برجسته می‌کند.

عملیات «تار عنکبوت» علیه هوانیروز استراتژیک روسیه

در سوی مقابل، منابع اوکراینی و رسانه‌های این کشور از عملیاتی تحت عنوان «تار عنکبوت» خبر داده‌اند که به گفته آنان، بیش از یک سال و نیم برای آن برنامه‌ریزی شده بود و هدف اصلی‌اش، زیرساخت‌های هوایی راهبردی و ناوگان بمب‌افکن‌های روسیه بوده است.

شبکه ۲۴ اوکراین تصویری از واسیلی مالیوک، رئیس سرویس امنیت داخلی اوکراین (SBU)، منتشر کرده که در حال بررسی نقشه‌های پنج فرودگاه نظامی روسیه است؛ تصویری که به‌نوعی تأیید برنامه‌ریزی دقیق پیش از این عملیات تلقی می‌شود.

بر اساس گزارش اختصاصی پایگاه خبری آمریکایی آکسیوس (Axios)، اوکراین پیش از آغاز این حملات، واشنگتن را از طریق کانال‌های دیپلماتیک مطلع کرده بود. منابع مطلع به این رسانه گفته‌اند که نیرو‌های امنیتی اوکراین پهپاد‌های تهاجمی را از کامیون‌هایی که مخفیانه در نزدیکی پایگاه‌های روسیه مستقر شده بودند، به پرواز درآورده‌اند.

به ادعای این منابع، در جریان این عملیات، دست‌کم ۴۰ فروند هواپیمای نظامی روسیه، از جمله بمب‌افکن‌های راهبردی، هدف قرار گرفته‌اند؛ موضوعی که در صورت صحت، می‌تواند ضربه‌ای سنگین به توان راهبردی هوایی روسیه وارد کند.

ابعاد نظامی و امنیتی حمله؛ پیامد‌های احتمالی

تحلیل‌گران نظامی این عملیات را نقطه عطفی در جنگ ترکیبی اوکراین می‌دانند، چراکه برای نخستین‌بار حملاتی این‌چنین گسترده، عمیق و دقیق در چندین منطقه مختلف روسیه به‌صورت همزمان انجام شده است. استفاده از پهپاد‌های دید اول شخص (FPV) در چنین ابعادی نشان‌دهنده پیشرفت توانمندی اطلاعاتی و عملیاتی اوکراین است.

در مقابل، ناکامی سامانه‌های پدافندی روسیه در شناسایی و خنثی‌سازی کامل این حملات، نگرانی‌هایی درباره نفوذ امنیتی در تأسیسات حساس نظامی روسیه ایجاد کرده است.

حمله پهپادی گسترده اوکراین در ۱ ژوئن ۲۰۲۵، چه از منظر نظامی و چه اطلاعاتی، یکی از پیچیده‌ترین و پرریسک‌ترین عملیات‌های جنگ اوکراین تا امروز محسوب می‌شود. واکنش نهایی مسکو، چگونگی پاسخ متقابل و احتمال تشدید تنش‌ها در روز‌های آینده، روند تحولات جنگ را وارد مرحله‌ای تازه خواهد کرد.