بر سینه کوه مهر (رحمت) دو آرامگاه مشرف به محوطه تخت جمشید (پارسه) منسوب به اردشیر دوم (۴۰۴-۳۵۸ قبل از میلاد) و اردشیر سوم (۳۵۸-۳۳۷ قبل از میلاد) هخامنشی حجاری شده است. پیش‌تر درباره نفوذ رطوبت در آرامگاه اردشیر سوم هشدار داده شده بود و اینک سیاوُش آریا، کنشگر و فعال میراث فرهنگی براساس عکس‌هایی که چندماه پیش از داخل آرامگاه اردشیر دوم گرفته شده است، وضعیت سقف آن را وخیم اعلام کرد. (عکس زیر)

این کنشگر میراث فرهنگی وضعیت آرامگاه اردشیر دوم در تخت جمشید را اینگونه تشریح کرد: «این روزها خبرهای ناگوار و تلخی از میراث جهانی پارسه (تخت جمشید) به گوش می‌رسد که سبب دل‌نگرانی عمیق کنشگران و کارشناسان میراث فرهنگی و باستان‌شناسان شده است. از جمله می‌توان به راه‌اندازی دوبارۀ کارخانۀ سنگ‌شکن در حریم درجه دو پایگاه جهانی پارسه، پدیداری نم و رطوبت در آرامگاه اَردشیر سوم هخامنشی و شکستن حریم درجه یک میراث جهانی پارسه به بهانۀ توسعۀ گردشگری اشاره کرد. همین موضوع، انگیزۀ نگرانی‌های شدیدی در میان دوستداران میراث فرهنگی شده است.

اما در پیِ بارندگی‌های شدید بهار گذشته بخشی از سقف آرامگاه اَردشیردوم هخامنشی در جنوب کوه مهر (رحمت) از درون ریزش کرده و یادگار هخامنشیان را با تهدید جدی رو به رو کرده است.

سخن درخُورنگرش و نکتۀ شگفت‌انگیز و پرسش برانگیز داستان آن است که این ریزش بر پایۀ شواهد و بررسی‌ها در بهار امسال رخ داده و مسئولان پایگاه جهانی پارسه تا کنون دربارۀ آن سخنی به میان نیاورده و آگاهی‌رسانی نکرده‌اند. بدتر از همه، این که تا کنون هیچ‌گونه عملیات مرمتی و حفاظتی روی آن انجام نداده و یادگار هخامنشیان را به حال خود رها کرده‌اند.

آنچه نیاز به یادآوری و ضروری بوده، این است که با آغاز نخستین بارندگی‌ها در پاییز و زمستان پیش‌رو، بی‌گمان بخش‌های دیگری از سقف آرامگاه اَردشیر دوم فرو خواهد ریخت و آب به درون آن رِخنه کرده و چالشی بزرگ برای یادگار هخامنشیان به شمار می‌آید و خطری بزرگ در کمین آن خواهد بود. همچنین کارشناسان میراث فرهنگی و باستان‌شناسان بسیار دل نگران آسیب دیدن و خَدشه‌دار شدن میراث هخامنشیان در این محوطۀ جهانی هستند.

هم‌اینک باید چشم به‌راه بود و دید که آیا این بار مسئولان پایگاه جهانی پارسه، فکری به حال دشواری‌های فراوان پدید آمده در این مجموعۀ بی‌همتا و بسیار اَرزشمند جهانی خواهند کرد.

به هر روی، یکی از با ارزش‌ترین و بزرگ‌ترین یادگارهای سنگی کشورکه نگین هنر، معماری و تمدن ایران به شمار می‌آید با وجود همۀ حساسیت‌ها در خطر قرار گرفته است و جا دارد مسئولان میراث فرهنگی استان و کشور چاره‌ای ریشه‌ای و درمانی بلندمدت را برای آن درنظر بگیرند تا در برابر آیندگان خدای ناکرده سرخورده و سرافکنده نباشیم.

«پارسه» که ما آن را تخت جمشید می‌خوانیم، از دیرباز به عنوان نگینی از هنر و معماری جهان باستان شناخته شده و افراد بی‌شماری از دوستداران تاریخ، جغرافیا، باستان‌شناسی و مشوقان هنر و معماری آن را به چشم خویش دیده و پسندیده‌اند. پارسه را همۀ کارشناسان پشتوانه و آبروی فرهنگی ایران می‌دانند که شناسنامۀ ملی و هویتی مردم به شمار می‌آید.

در درون آرامگاه اَردشیردوم سه گور سنگی کَنده‌اند و کالبد مردگان را در درون آن‌ها جای داده و روی هر یک از آن‌ها دری سنگی و محدب انداخته‌اند تا راه هرگونه نفوذی را ببندند.

میراث جهانی پارسه در ۵۷ کیلومتری شهر شیراز جای دارد و از بخش‌های گوناگونی از جمله، دروازۀ ملل یا همۀ تمدن‌ها، کاخ صدستون، خزانه، موزه، کاخ آپادانا، کاخ تچر یا تالار آینه، کاخ هدیش و آرامگاه‌های اَردشیردوم و اَردشیرسوم هخامنشی تشکیل شده است. مجموعۀ جهانی پارسه ارزشمندترین و بی‌همتاترین یادمان ملی و جهانی کشور به شمار می‌آید و سالانه مورد بازدید بی شمار گردشگران خارجی و داخلی است.»